Ekshumacja zwłok to wydobycie z grobu zwłok lub szczątków ludzkich, w celu wykonania oględzin lekarskich, sądowych lub przeniesienia ich do innego grobu. Proces ekshumacji wymaga uzyskania odpowiednich zezwoleń i nie może być przeprowadzany na własną rękę. Nadzór nad procesem ekshumacji musi sprawować inspektor sanitarny.
Kiedy wykonuje się ekshumację zwłok?
Ekshumacji dokonuje się na umotywowany wniosek osób uprawnionych do pochowania zwłok, każdorazowo za zgodą państwowego inspektora sanitarnego. Nakaz przeprowadzenia ekshumacji może zostać wydany w drodze postępowania sądowego, kiedy to wymagane są oględziny zwłok np. w celu ustalenia przyczyny zgonu. Ekshumacje są także możliwe na podstawie decyzji wojewody właściwego ze względu na miejsce położenia grobu, wydanej na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Do wnioskowania o przeprowadzenie ekshumacji zwłok, uprawieni są najbliżsi żyjący krewni, następnie powinowaci lub osoby, które zobowiążą się do tego w sposób dobrowolny.
Kiedy można wykonywać ekshumację?
Nie ma możliwości wykonania ekshumacji zwłok w dowolnym terminie. Zezwolenie na proces i wyznaczenie jego daty leży w kompetencji państwowego inspektora sanitarnego. Ekshumacja zezwalana jest w okresie od 16 października do 15 kwietnia, co ma na celu względy sanitarne. Czynności wykonuje się we wczesnych godzinach rannych. O przeprowadzaniu ekshumacji na piśmie musi zostać poinformowany zarząd cmentarza, który wyraża zgodę na przeprowadzenie czynności związanych z otwarciem grobu. Inny termin lub godziny przeprowadzania ekshumacji są dozwolone, jednak wyłącznie za zgodą państwowego inspektora sanitarnego.
Ekshumacja – informacje, o których warto pamiętać
Warto pamiętać o tym, żeby przed przystąpieniem do ekshumacji wynająć odpowiedni zakład pogrzebowy, który zajmuje się transportem czy przeniesieniem szczątków. Tego typu usługi pogrzebowe wymagają bowiem posiadania przez pracowników specjalnych uprawnień. Dom pogrzebowy wraz ze swoimi usługami wymagany jest choćby w przypadku ponownego pochówku, który zwykle jest skromną ceremonią, jednak wymaga oprawy adekwatnej do okoliczności. Warto podkreślić, że w przypadku osób zmarłych na choroby zakaźne, możliwość otrzymania zgody na ekshumację jest uzależniona od tego, czy od momentu zgonu osoby chorej minęły przynajmniej 2 lata. Zgoda na ekshumację nie jest wymagana, jeśli do wydobycia szczątków dochodzi podczas prac archeologicznych, dokonywanych na terenach dawnych cmentarzy lub w miejscach, które znajdują się poza obszarem dzisiejszych cmentarzy.